Hoe gezond is het opwarmen van eten in de magnetron? Een uitgebreide blik op de voor- en nadelen
De magnetron is een onmisbaar apparaat geworden in veel huishoudens, dankzij het gemak waarmee maaltijden snel kunnen worden opgewarmd of bereid. Maar is het eigenlijk wel gezond om je eten in de magnetron op te warmen? Zijn er risico’s voor de gezondheid, en zijn er voedingsstoffen die verloren gaan door het gebruik van dit apparaat? In dit artikel gaan we uitgebreid in op hoe gezond het opwarmen van eten in de magnetron is. Welke voedingsmiddelen je beter kunt vermijden, en wat de wetenschappelijke inzichten zijn.
De wetenschap achter het opwarmen in de magnetron
De magnetron werkt door het uitzenden van elektromagnetische golven die de watermoleculen in voedsel in beweging brengen. Deze beweging genereert wrijving en daarmee warmte, waardoor het voedsel van binnenuit wordt verwarmd. Dit proces gebeurt snel en gelijkmatig, wat een belangrijk voordeel is in vergelijking met traditionele verwarmingsmethoden, zoals de oven of het fornuis.
Is de straling van de magnetron schadelijk?
Een veelvoorkomende vraag is of de straling van een magnetron schadelijk is voor de gezondheid. Het antwoord is simpel: nee. De straling die door een magnetron wordt gebruikt, is niet-ioniserend. Dit betekent dat de golven niet genoeg energie hebben om de chemische bindingen in voedsel of het menselijk lichaam te veranderen. Ze veroorzaken geen DNA-schade, zoals bijvoorbeeld röntgenstralen of UV-stralen dat kunnen doen. De magnetronstraling wordt bovendien binnen het apparaat gehouden door de metalen behuizing en het gaas in het deurtje. Zolang je magnetron goed functioneert, is er geen reden tot zorg.
Verliest voedsel voedingsstoffen in de magnetron?
Een ander belangrijk punt van discussie is of het opwarmen van voedsel in de magnetron de voedingswaarde beïnvloedt. Het is waar dat bij het koken van voedsel waaronder ook superfoods altijd enkele voedingsstoffen verloren kunnen gaan, ongeacht de bereidingsmethode. Het type voeding, de kooktijd en de temperatuur hebben allemaal invloed op hoeveel voedingsstoffen behouden blijven.
Hoe zit het met vitamines?
De belangrijkste vitaminen, vooral vitamine C en sommige B-vitamines, zijn gevoelig voor hitte en water. Traditionele kookmethoden waarbij voedsel wordt gekookt in water kunnen deze vitamines uitspoelen en vernietigen. De magnetron heeft echter een voordeel: door de kortere kooktijd en het minimale gebruik van water, kan voedsel dat in de magnetron wordt bereid vaak meer vitamines behouden dan voedsel dat op de traditionele manier wordt gekookt.

Voordelen van de magnetron voor de voedingswaarde:
- Korte kooktijd: De korte kooktijd in de magnetron vermindert de blootstelling van voedsel aan hitte, waardoor voedingsstoffen beter behouden blijven. Vooral wateroplosbare vitamines zoals vitamine C blijven vaak beter intact.
- Minder water nodig: Omdat je in de magnetron vaak geen grote hoeveelheden water nodig hebt om voedsel te bereiden, blijven voedingsstoffen die anders verloren zouden gaan in het kookwater, in het voedsel.
- Gelijkmatig opwarmen: Het snelle en gelijkmatige opwarmen van voedsel in de magnetron zorgt ervoor dat het minder lang wordt blootgesteld aan schadelijke temperaturen die de voedingswaarde kunnen verminderen.
Een onderzoek uit 2009 concludeerde dat broccoli die in de magnetron werd bereid met weinig water meer antioxidanten behield dan broccoli die op een fornuis werd gekookt. Dit toont aan dat de magnetron niet slechter is dan andere bereidingswijzen en in sommige gevallen zelfs voordelen kan bieden voor de voedingswaarde van voedsel.
Wat zijn de gezondheidsrisico’s van het gebruik van de magnetron?
Hoewel de magnetron in veel opzichten een veilige en gezonde manier is om voedsel te bereiden, zijn er enkele factoren waarmee je rekening moet houden om mogelijke gezondheidsrisico’s te vermijden.
1. Kanker en de magnetron: Een mythe?
Een veelvoorkomende mythe is dat het opwarmen van eten in de magnetron kanker zou kunnen veroorzaken. Zoals eerder vermeld, gebruikt de magnetron niet-ioniserende straling die niet de kracht heeft om genetisch materiaal (zoals DNA) te beschadigen. Dit maakt de magnetron veilig in gebruik. Geen enkel wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat het gebruik van de magnetron leidt tot kanker.
2. Gevaren van plastic in de magnetron
Een belangrijk gezondheidsrisico bij het opwarmen van eten in de magnetron is het gebruik van ongeschikte materialen, met name plastic. Sommige plastic containers kunnen schadelijke chemicaliën zoals bisfenol A (BPA) of ftalaten afgeven wanneer ze worden blootgesteld aan de hitte van de magnetron. Deze chemicaliën kunnen mogelijk het hormoonsysteem verstoren en worden in verband gebracht met verschillende gezondheidsproblemen, waaronder kanker, vruchtbaarheidsproblemen en obesitas.
Hoe kun je dit voorkomen?
Gebruik altijd magnetronbestendige containers. Vermijd plastic dat niet expliciet als magnetronveilig wordt aangeduid en let op labels die aangeven of de container BPA-vrij is. Alternatieven zoals glazen of keramische schalen zijn veiliger keuzes voor het opwarmen van voedsel in de magnetron.
3. Hotspots in voedsel
Een ander gezondheidsrisico is het ontstaan van ‘hotspots’ in voedsel. Dit zijn delen van het voedsel die veel heter worden dan andere, wat kan leiden tot ongelijkmatige verhitting. Dit is vooral problematisch bij het opwarmen van vlees of gerechten die eiwitten bevatten. Wanneer sommige delen van het voedsel onvoldoende worden verwarmd. Kan dit de groei van bacteriën bevorderen, zoals Salmonella of Listeria, wat voedselvergiftiging kan veroorzaken.
Hoe kun je dit voorkomen?
Roer het voedsel regelmatig tijdens het opwarmen en laat het na het opwarmen een minuut of twee rusten. Dit zorgt ervoor dat de warmte zich gelijkmatig door het gerecht verspreidt.
4. Watermoleculen en verbranden van voedsel
De magnetron werkt door watermoleculen in voedsel in beweging te brengen. Voedingsmiddelen met een laag watergehalte, zoals brood of droge pasta, kunnen daardoor snel uitdrogen of verbranden als ze te lang worden opgewarmd. Verbrand voedsel kan schadelijke verbindingen zoals acrylamide bevatten, die in verband worden gebracht met een verhoogd risico op kanker.

Wat mag je niet in de magnetron opwarmen?
- Plantaardige oliën: Oliën worden niet goed verwarmd in de magnetron, omdat ze niet genoeg water bevatten om door de magnetronstraling te worden verwarmd. Ze kunnen oververhit raken en brandgevaar veroorzaken.
- Bepaalde soorten vlees: Grote stukken bevroren vlees ontdooien niet gelijkmatig in de magnetron, wat kan leiden tot ongelijkmatige opwarming en het risico op bacteriegroei vergroot.
- Babyvoeding en moedermelk: Babyvoeding en moedermelk moeten niet in de magnetron worden opgewarmd. Vanwege de kans op hotspots die de mond van de baby kunnen verbranden. Gebruik hiervoor een au-bain-marie of speciale babyflesverwarmers.
Is opwarmen in de magnetron gezond?
Over het algemeen is het opwarmen van voedsel in de magnetron een veilige en gezonde methode. Zolang je de juiste materialen gebruikt en ervoor zorgt dat voedsel gelijkmatig wordt opgewarmd. De magnetron behoudt in veel gevallen meer voedingsstoffen dan traditionele bereidingswijzen, dankzij de kortere kooktijd en het minimale gebruik van water. Wel is het belangrijk om plastic te vermijden dat niet magnetronbestendig is. En voedsel regelmatig te roeren om hotspots te voorkomen. Kortom, de magnetron kan een snelle en efficiënte manier zijn om maaltijden op te warmen zonder afbreuk te doen aan je gezondheid.